De zeven vinkjes

Hoe mannen zoals ik de baas spelen

Samenvatting

Toen Joris Luyendijk bij The Guardian terecht kwam om daar zijn idee over het onderzoeken van de bankierswereld uit te werken, merkte hij al snel dat hij niet tot die groep van hoogopgeleide, succesvolle journalisten werd toegelaten. Hij snapte de codes niet: de grapjes die werden gemaakt, quotes uit reclames of Engelse tv programma’s, de gebruikte klemtoon van een woord of zin, de betekenis achter een schijnbaar onbeduidende opmerking. Hij schreef zijn columns over de bankierswereld, maar verder kwam hij niet. Toen hij na 2 jaar ontslag nam en naar Nederland terugkeerde om zijn boek over die bankierswereld te schrijven, vroeg hij zich af: maar hoe werkt dat dan bij ons?

Ook Rutte III in 2017 toonde alweer geen ministers of staatssecretarissen van kleur en veel minder vrouwen dan mannen. Rutte verdedigde zijn keuze met: “Ik had er graag meer willen hebben, maar uiteindelijk geldt: we gaan voor de beste mensen.” O ja? vraagt Joris Luyendijk zich in zijn nieuwe boek af, en wie bepaalt dan wie die beste mensen zijn?

Het antwoord op die vraag is natuurlijk eenvoudig: zij die aan de macht zijn, en die beste mensen zijn dan steevast degenen die als twee druppels water op hen lijken. De witte man, horen we je al denken, maar volgens Luyendijk is dat veel te algemeen, want de witte man die in het grootwarenhuis de rekken vult zul je nooit bij Rutte aan de dis treffen. Nee, achter de macht zit een hele sociale klasse; de elite met 7 kenmerken: minstens één hoogopgeleide en/of welgestelde ouder, minstens één in Nederland geboren ouder, man, hetero, wit, gymnasium of vwo en universiteit.

Dit kleine clubje vormt een gesloten netwerk dat elkaar de hoge banen toebedeelt, waardoor ze zichzelf ook in stand houden. Joris is zelf zo’n 7-vinkje en onderzoekt hoe het werkt met die elite, waarbij hij zichzelf niet spaart. En, nog belangrijker: wat dit betekent voor alle mensen die géén 7-vinkje zijn. En wat dit weer betekent voor de manier waarop ons land bestuurd wordt.