Dienende niveau 5-leider als garantie voor succes

Enige tijd geleden stond ik op een verjaardagfeestje te praten over leiderschap. Het was een typische zondagmiddagborrel, waarbij de kinderen in de tuin achter een bal aan renden en de ouders onder het genot van een drankje gesprekken probeerden te voeren, terwijl ze met een scheef oog ervoor zorgden dat de kinderen ‘leuk’ bleven spelen.

Mijn relatief jonge gesprekspartner was uitermate geïnteresseerd in het onderwerp leiderschap en liet zich ontvallen dat hij een ‘dienende niveau 5-leider’ was. “Wat betekent dit dan voor jou, dienend leiderschap?” vroeg ik hem. Ik wist niet zeker of hij mijn interesse of irritatie had gewekt met zijn uitspraak. Hij antwoordde dat hij zichzelf wegcijferde voor zijn team van vier en er alles aan deed om het team beter te maken. Beslissingen werden gezamenlijk genomen en zijn rol was ervoor zorgen dat het team kon excelleren.

“Vastberadenheid zit in het succesvol maken van een organisatie”

Toen ik hem daarna vroeg of hij dan niet meer een ‘management assistent’ was, vond hij het gesprek niet leuk meer en richtte zijn aandacht op zijn huilende zoon. Ik maakte hier natuurlijk een flauwe opmerking, maar zo weinig ervaring en dan wat kreten uit een boekje gebruiken; dat werkt bij mij als een rode lap op een stier. Toch had hij mij met zijn opmerking over de niveau 5- leider wel aan het denken gezet en werd ik herinnerd aan het boek Good to great van Jim Collins dat ik bij thuiskomst weer eens uit de kast trok.

FOCUS OP LEIDERSCHAP

Waarom heb ik dit boek zo lang links laten liggen? Dat was de eerste vraag die bij mij naar boven kwam na het lezen van de eerste twee hoofdstukken. De theorie had mij jaren geleden al eens gegrepen. In mijn gedachten was het boek vooral gericht op het beter maken van organisaties; dat de focus zo lag op leiderschap was mij door de jaren heen volledig ontschoten.

Naarmate ik verder las, maakte mijn initiële enthousiasme plaats voor vragen. Veel vragen. Hoe gaan de lessen over leiderschap de gemiddelde Nederlandse leider en manager helpen om beter te worden?! Kan mijn gesprekspartner op de verjaardagsborrel zichzelf als niveau 5-leider wegzetten?

VAN GOED NAAR FANTASTISCH

“Fantastische bedrijven hebben een ‘dienende’ leider”

Het boek Good to Great beschrijft het onderzoek van de auteur naar bedrijven uit de Fortune 500, die langdurig fantastisch in plaats van goed presteerden. De elf organisaties die de stap naar fantastisch hebben weten te maken, beschikten allemaal over zogeheten niveau 5-leiders die bijna allemaal uit de eigen organisatie naar boven zijn komen drijven.

Dit zijn voor mij de twee meest interessante fenomenen uit het boek: het extern binnenhalen van leiders geeft geen garantie voor fantastische resultaten en fantastisch presterende bedrijven hebben een ‘dienende’ leider. Dit past in de huidige tijdsgeest van omvallende banken, graaiende bestuurders en integriteitsissues bij bijvoorbeeld woningcorporaties en non-gouvernementele organisaties.

BESCHEIDENHEID EN VASTBERADENHEID

Het niveau 5-leiderschap is een interessant samenspel tussen de bescheidenheid en vastberadenheid van de leider. De bescheidenheid laat zich vooral kenmerken door het feit dat de behoefte aan erkenning niet op zichzelf is gericht maar op het creëren van een geweldig bedrijf. Dit betekent niet dat deze leiders geen ego of ambitie hebben; hun ambitie richt zich echter vooral op de organisatie.

De vastberadenheid zit in het succesvol maken van een organisatie. De niveau 5-leiders zijn fanatieke, harde werkers met een onbedwingbare behoefte aan resultaten.

De niveau 5-leider, vaak iemand uit de eigen gelederen, is degene die we aan het roer moeten zetten om de organisatie nog beter te maken. Maar hoe wordt mijn gesprekspartner op de verjaardagsborrel – en dus ook wij als lezers – die niveau 5-leider?

KIES DE WEG VAN DE GELEIDELIJKHEID

“Je moet eerst naar boven komen drijven”

De weg naar het niveau 5-leiderschap is een weg van kennis, ervaring en uiteindelijk de juiste positie in een organisatie. Over het algemeen ga je van een goed presterend teamlid (niveau 2), naar competente manager (niveau 3), naar effectieve leidinggevende (niveau 4).

In al deze facetten moet je groeien in kennis en ervaring. En in alle ervaring die je opdoet, leer je keuzes maken, bouw je een referentiekader op en kun je er uiteindelijk voor zorgen dat jouw rol is om de organisatie beter te maken. Dit gaat niet vanzelf. Je moet eerst naar boven komen drijven, voordat je in een positie komt om knopen door te hakken. De vastberadenheid is een gegeven, maar de bescheidenheid niet altijd noodzakelijk.

Mijn gesprekspartner op de verjaardagsborrel had beter verdiend dan mijn reactie. Nu zou ik hem vertellen dat het goed is om je team en organisatie te dienen. Hierbij zou ik hem – en de lezer – wel adviseren zich er bewust van te zijn dat hij zichzelf niet te veel naar de achtergrond dirigeert. Uiteindelijk zal ook jij jezelf moeten ontwikkelen, kennis en ervaring moeten opbouwen en jezelf moeten etaleren om ervoor te zorgen dat je de juiste stappen kunt maken.

Die grenzeloze ambitie mag op jonge leeftijd best wel meer naar jezelf zijn gericht dan de organisatie. Dit hoeft elkaar niet te bijten. Heb je voldoende bagage en bevind je je in de formele positie om de organisatie echt fantastisch te maken, realiseer je dan dat het inderdaad niet om jou draait.